Maatwerk met duizend voelsprieten

In Groningen en Assen doorkruist een opvallende bus de straten, op zoek naar vrouwen in de prostitutie die steun nodig hebben. Het team van Time2Connect luistert zonder oordeel en brengt licht in een veelal duistere wereld. Met elke ontmoeting groeit het vertrouwen – en daarmee de kans op een nieuw begin.

Time2Connect. De tekst spat van het busje af die aan de laadpaal staat op een parkeerplaats in Groningen. Naast de bus staat Meike. ‘Ik had nog een paar minuutjes, dus ik heb even de meditatie-app aangezet’, vertelt ze. ‘Mediteren helpt me om in balans te blijven.’ Ze haalt de bus van de lader, en legt de laadkabel achterin. ‘Mooi is ‘ie hè? Hiermee willen we zichtbaarheid creëren, mensen laten weten dat ze bij ons terechtkunnen. De bus fungeert als spreekkamer voor mensen die werken in de prostitutie. Dat hij mobiel is, maakt ons flexibel. Dat past goed bij onze doelgroep.’ Meike startte begin 2024 als prostitutie maatschappelijk werker voor Time2Connect vanuit het Leger des Heils in Groningen. ‘Ik heb er geen moment spijt van gehad. Ik vond de prostitutie altijd al een bijzonder fenomeen. Het had iets ongrijpbaars: waar begint het mee? En wat is er daarvoor en daarna gebeurd?’ Haar achtergrond in ander maatschappelijk werk helpt Meike in het werk dat ze nu doet. ‘Ik ben blij met mijn ervaring. Direct van school zou je dit werk niet volhouden. Ik ben constant bezig met het aanvoelen van situaties om juist te kunnen handelen.

Aan de hand van een hart op de zijkant van de bus – opgebouwd uit vlakken– legt Meike uit wat Time2Connect inhoudt. ‘Als de prostitutie het hele hart is, dan zijn wij alleen een stukje daarvan.’ Ze wijst het middelste vlak aan. ‘Wij zijn specifiek gespecialiseerd in vrouwen die onvrijwillig in de, vaak illegale, prostitutie werken, met oog voor mogelijke mensenhandel.’ Time2Connect wordt gesubsidieerd, waardoor het team ruimte krijgt om te luisteren en ondersteunen waar nodig. ‘Bij deze vrouwen is dat essentieel. Door stigma vanuit de maatschappij zit er schaamte. Connecten zonder oordeel is dan het belangrijkste. Daarmee proberen we vertrouwen te winnen.’ Ze laat haar arm zien. ‘Elke keer krijg ik kippenvel als ik hierover praat.

Soms is het werk ook frustrerend. ‘Dan zie ik dat het niet goed gaat met een vrouw, terwijl ze nog niet openstaat voor hulp. Het leven van de vrouwen is vaak opgebouwd rondom hun werk in de prostitutie. Als dat wegvalt, stort alles in. Wanneer ze uit het werk willen stappen, moeten ze echt klaar zijn om hulp te accepteren. Wij zijn er om ze te begeleiden in dit proces. Voordat ze stoppen, tijdens het stoppen en erna: wij staan naast ze. We richten ons op het verstevigen van het netwerk van de vrouwen. En als wij dan uiteindelijk een stapje terug doen, worden ze opgevangen door hun eigen, stabiele netwerk.’ Meike stapt de bus in. ‘Met mijn één-achtenvijftig is dit best een klim.’ Ze ploft neer en legt uit dat we naar een club gaan waar vrouwen werken met wie ze in contact wil komen. ‘Vandaag gaan we voor de tweede keer aankloppen. Verwacht er niet te veel van. Ons werk is nogal onvoorspelbaar.

Al rijdend vertelt Meike dat ze bij dit werk volledig vertrouwt op haar intuïtie. ‘Als ik denk dat het werkt, doe ik het. Echt maatwerk. Bij een eerste ontmoeting staan al mijn voelsprieten open, ik heb tenslotte maar één kans. Als ik een vrouw niet op de juiste manier benader, kan de deur voorgoed dichtgaan. Tot in detail houd ik rekening met wie ik tegenover me heb en hoe ik mezelf die dag voel. Vandaar de meditatie vanochtend. Niks moet afleiden, ook niet mijn kleding. En wanneer ik eenmaal contact heb, stel ik me bescheiden op. Ik neem alleen de ruimte in die nodig is. Wanneer een vrouw haar verhaal deelt, durf ik vragen te stellen en naar de antwoorden te luisteren. Ik veroordeel nooit. Als de ruimte er is speelt humor bij mij van nature een grote rol in het contact leggen. Zo kan ik de grootste lol hebben met vrouwen, ook over klanten en seks. Dat helpt om het luchtig te houden en om ruimte te creëren bij onze doelgroep waarvan de situatie veelal naar en duister is.

Onderweg pikken we Meikes collega Petra op. Zij werkt voor Terwille, een organisatie die door middel van een uitstapprogramma mensen ondersteunt na werken in de seksbranche. Indien nodig inclusief jobcoaching, verblijf, traumatherapie en verslavingshulp. ‘Samen met het Leger des Heils vormen wij Time2Connect’, vertelt Petra. ‘Wij zijn één team’. Verslavingsproblematiek komt vaak voor in de prostitutie, vertelt Meike. ‘We zien bijvoorbeeld dat GHB wordt ingezet om meiden verslaafd te maken. Zo krijgen mensenhandelaren controle over hen en raken de meiden verstrikt in een afhankelijkheidspatroon.’ Petra vertelt over een cliënt die dit meemaakte. ‘Ze was verslaafd gemaakt en kreeg drugs in ruil voor seks met mannen. Verschrikkelijk voor haar. Ik heb veel met haar gepraat, zonder oordeel. Door er op die manier voor de meiden te zijn, vormen wij lichtpuntjes in hun leven.’

De mensen van Time2Connect spreken met veel mensen in en rondom de prostitutie. Daardoor zien ze ook grotere verbanden. ‘Zo is het belangrijk om te beseffen dat sekswerkers bakken met geld kunnen verdienen’, vertelt Meike. ‘Het voelt stom om dan aan te komen met een schoonmaakbaantje. Daarom, hoe mentaal en fysiek zwaar hun beroep ook is, moeten de meiden echt de voordelen zien van eruit stappen, voordat ze dit serieus kunnen overwegen.

De bus rijdt het terrein op van een oude boerderij waarin de club gevestigd is. Meike en Petra stappen uit de bus en raken bij de deur aan de praat met de eigenaren. Ondertussen zoeven auto’s langs en steken ouderen op elektrische fietsen de drukke naastgelegen weg over. Twintig minuten later stappen ze de bus weer in. ‘Het ging goed’, glimlacht Petra. Meike knikt. De club is van een stel, een man en vrouw die kamers verhuren aan vrouwen. ‘Het is belangrijk te investeren in de eigenaar’, legt Meike uit. ‘Door met uitbaters en bordeelhouders te praten kom ik erachter wat hun drijft. Zo leer ik veel over de sector. Vriendelijkheid en transparantie is daarin belangrijk. Ik leg dan uit wat we doen en dat onze prioriteit ligt bij het welzijn van de vrouwen.’ De volgende keer gaan Meike en Petra op de koffie om verder in gesprek te gaan met de eigenaren. ‘Het gaat er in eerste instantie niet om de vrouwen uit de seksbranche te krijgen, maar om de vraag: waarin kunnen we de vrouwen bijstaan en ondersteunen.’ Petra: ‘We volgen het tempo van de vrouwen.

Tijdens de rit naar de Maatschappelijke Dag- en Nachtopvang van het Leger des Heils in Assen vertellen Petra en Meike hoe zij een goede balans houden tussen hun werk en privé. ‘Ik wil sommige meiden laten zien hoe een leven buiten de prostitutie eruit kan zien’, zegt Petra. ‘Soms vloeien hun werk- en privéleven daardoor bij mij een beetje in elkaar over. Ik voel vaak intuïtief aan met wie ik net een stapje verder kan gaan in het contact.’ Meike: ‘Ik kan er beter voor de vrouwen zijn als ik werk en privé gescheiden houd. Tijdens gesprekken sta ik honderd procent open voor prikkels. Dat gaat in mijn lijf zitten. De verhalen die we horen zijn veelal onmenselijk. Ik ben blij dat het binnenkomt. Dat kan door werk en privé te scheiden. Gelukkig vinden onze werkgevers ons welzijn belangrijk. We kunnen altijd ventileren over wat we meemaken.’ Petra stemt in: ‘Ik doe alles samen met God. Bij complexe situaties zeggen we eerlijk tegen cliënten dat wij het ook niet altijd weten. Voor hun bidden vormt dan een mooie oplossing. Cliënten voelen zich daar vaak door bemoedigd.’

Bij de Maatschappelijke Opvang parkeert Meike de bus overdwars. ‘Hier willen we na de zomer graag wekelijks staan, daarover gaan we straks in gesprek’, zegt ze. Jeanette Prins van de opvang stapt de bus in voor een tour. Alle lades en deurtjes worden opengetrokken. Een voorraad condooms en glijmiddel komt voorbij, daarna koffie, thee en chocolade. Binnen bij de opvang krijgt iedereen een kop koffie. Jeanette vertelt over een vrouw die door de politie werd binnengebracht in de nachtopvang en waarschijnlijk in de prostitutie werkt. ‘Ze hing helemaal slap, ik denk van de GHB. Het was echt een afschuwelijk gezicht.’ Dit soort gevallen doen zich vaker voor – het belang van samenwerken met Time2Connect is duidelijk. ‘Ik ben blij als jullie hier straks staan’, laat Jeanette weten. Meikes telefoon gaat af. ‘Deze moet ik even opnemen’. De beller is Martin Rijks van team handhaving van de gemeente Assen. ‘Deze casus is urgent’, geeft ze bij Jeanette aan. Er moeten afspraken worden gemaakt zodat Team Migratiecriminaliteit en Mensenhandel van de politie en de zorg-coördinator mensenhandel volgende stappen kunnen ondernemen voor een vrouw die hulp nodig heeft. ‘Een typische werkdag’, lacht Meike. ‘Je weet nooit wat zich aandient.’ Martin komt aangefietst, Meike verwelkomt hem in de bus met een chocolaatje. ‘Dus…’, begint Martin, ‘wat is het plan?’