'Begeleiden bij en motiveren tot gedragsverandering.’ Het is één van mijn taken als reclasseringswerker. Maar hoe doe je dat? Volgens veel cliënten is het niet zo moeilijk: geef me een woonplek, geld en iets te doen, dan komt het wel goed.
M’n werktelefoon gaat. Normaal gesproken neem ik op mijn vrije dag niet op, maar ik zie dat het al voor de derde keer Kyra is, de begeleidster van Milan. Ik spreek haar geregeld, maar niet heel vaak. Want het gaat goed met Milan.
Milan. Jonge, tanige jongen, beetje harde kop, rauwe stem, leuke lach. Verwaarloosd als kind, opgegroeid op de straat, heftige dingen gezien en gedaan. Veroordeeld voor meerdere geweldsdelicten.
Anderhalf jaar geleden startte zijn reclasseringstoezicht. Hij kon, na een maand jeugddetentie, direct terecht bij Begeleid Wonen. Startte met dagbesteding in hun werkplaats en een paar maanden later met school.
Milan greep alle kansen aan die hij kreeg. Maar ‘de straat’ was nog niet uit Milan. De eerste maanden waren pittig. Voor Milan zelf, voor zijn begeleiders, voor de docenten op zijn school, voor zijn behandelaar, voor zijn bewindvoerder, voor mij: ‘Jij wil mij ergens op pakken.’ Die overtuiging zat diep bij Milan. En zorgde voor een grote bek. Zijn behandeling liep erop vast. Hij kreeg waarschuwingen op school. Maar Kyra wist een openingetje te maken in zijn muur van wantrouwen. Het begin van een omslag.
Een omslag naar ander gedrag. Milan haalt z’n eerste schooljaar, met goede cijfers. Doet’t goed op stage. Ik krijg een positief eindverslag van zijn taakstraf.
Milan is verbaasd over zichzelf: ‘Ik trap vaker op de rem.’ ‘Ik kan meer accepteren.’ ‘Ik hoef niet altíjd m’n mening te geven.’ ‘Het lukt me om te denken aan de lange termijn.’ ‘Misschien hebben ze echt het beste met me voor.’
En nu belt Kyra. Milan is geflipt. En niet zo’n beetje. Tegen haar. Over geld. Ze is zich rot geschrokken. En hij ook. De oude Milan kwam boven.
Shit.
Volgende week zit ik hopelijk weer om tafel met Milan en Kyra. Samen onder ogen zien hoe hardnekkig ‘de straat’ is. En dat veranderen niet effe snel gaat. Er is meer nodig dan een woonplek, geld en school. Het moeilijkste stuk zit diep vanbinnen. Als Milan zich daar bewust van wordt, is hij weer een stap verder. Ik heb er vertrouwen in. Want ook dat helpt bij gedragsverandering.
Lucy Schipstra is reclasseringswerker en gedragstrainer bij Leger des Heils Jeugdbescherming en Reclassering in Arnhem.
