Werk-uitstapje: als reclasseringswerker naar de expositie Veilig. Samen. Leven. ‘De grootste kunstexpositie over veiligheid in Nederland.’ Mede georganiseerd door Reclassering Leger des Heils. Het Samen heb ik maar direct in praktijk gebracht: ik ga samen met Naomi. Ik ken haar via LinkedIn. Ze reageert weleens op mijn berichten. Haar moeder is vermoord.
De website maakte me enthousiast.
Ik hoor ze graag: verhalen van mensen. Mensen die in hun leven op de één of andere manier aan de rand van de samenleving terecht komen. En toch de kracht vinden om hun leven een andere wending te geven. Ik heb het nodig in mijn werk om me daardoor te laten inspireren. En te blijven geloven: het kan wél.
Akarlo die geen veiligheid kent en laat zien hoe hij zijn weg zoekt, de criminaliteit in en er weer uit.
Di Angelo die met zijn raps vertelt over het gebrek aan menselijkheid in regels en protocollen.
Eric die schrijft over hoe je sterk blijft tijdens een jarenlange detentie.
Ky-Mani die van angst en eenzaamheid naar toewijding en ontwikkeling ging, doordat hij begon te tekenen in zijn kale cel.
Samen
Samen naar de expositie dus.
Samen kan spannend zijn.
Het is spannend voor haar. Je begeven tussen mensen die misschien de moordenaar van je moeder hadden kunnen zijn. Je open stellen voor hun kant van het verhaal. En voor mijn verhalen over hoe ver ik ga in het luisteren naar/motiveren van/hulp bieden aan/meedenken met deze mensen. Je moet het maar durven. En willen.
Het is ook een soort van spannend voor mij. Ik werk dagelijks met ‘daders’, tijdens of na hun detentie. De meeste mensen waar ik mee werk hebben niet iemand gedood. Terugkijkend op elf jaar reclasseringswerk komen er zes namen in me op. Namen van de daders, mijn ‘cliënten’.
V., met wie ik nadacht over Boeddhistische wijsheden.
D., met wie ik grappen maakte.
E., die me een ongepaste handkus gaf.
R., die het nooit had gewild en het niet kon verdragen dat alle schuld bij hem werd gelegd.
Onbekende verhalen
Van drie van hun ‘slachtoffers’ weet ik de namen. Ik ken ze niet. Ik ken hun familie niet. Ik ken hun verhalen niet. Net zoals ik de verhalen niet ken van de mensen die overvallen zijn, aangerand, bestolen, mishandeld, opgelicht, misbruikt. Ik weet er van. Maar ik spreek hen niet.
Buiten op het gras in de zon hoor ik Naomi’s verhaal. Hoe er door moord een krater wordt geslagen. Niet in één leven, maar in heel veel levens. Hoe er weinig aandacht/hulp/meedenken is vanuit de samenleving. Haar verhaal is één van al die verhalen die ik niet ken.
Ongemak
Samen lopend langs de kunstwerken, tekeningen, foto’s en muziek bekruipt me het vreemde hiervan. En het ongemak. Het voelt niet oké. Er mist iets in deze expositie. Misschien mist er ook iets in mijn werk en mijn blik. Lopend naast Naomi voelt het te weinig als Veilig. Als Samen. Als Leven.
Haar verhaal moet daarbínnen gehoord worden. Oók die kant van het verhaal. Dat schuurt met de andere verhalen. En dat is spannend. Maar juist dat is nodig. Het aandurven om eerlijk al die kanten te zien en te horen. De pijn én de kracht aan al die kanten. Dat heb ik nodig om mijn werk goed te kunnen doen.
Pas dan gaat het echt over Veilig. Samen. Leven
