Met het bekend worden van de nieuwe dakloosheidscijfers wordt duidelijk dat Nederland zich op het gebied van dak- en thuisloosheid in een crisissituatie bevindt. De recente ETHOS-telling laat zien dat er veel meer dakloze mensen zijn dan gedacht. En veel mensen blijven ook nog eens onder de radar, dus het zijn er nog meer. Het Leger des Heils geeft aan dat de oplossing van de crisis alleen door gericht landelijk doorbraakbeleid kan worden opgelost.
Bestuursvoorzitter kapitein Harm Slomp: “We hebben een doorbraak nodig. Er moet een concreet plan komen, waarin gerichte voorstellen worden voor woonplekken en maatregelen die dakloosheid voorkomen. Alleen de landelijke overheid kan dit organiseren en afdwingen.”
Probleem al jaren door Leger geconstateerd
Volgens het Leger des Heils is er op basis van de nu bekend gemaakte cijfers (die fors hoger uitvallen dan eerder becijferd door het CBS) daadwerkelijk sprake van een crisissituatie. Het Leger en veel andere opvangorganisaties constateren deze situatie echter al jaren. “Geregeld hebben we aangegeven wat wij zien: een overvolle maatschappelijke opvang, geen doorstroommogelijkheden, veel mensen op straat en als gevolg van tekort aan passende woonplekken minder perspectief op herstel voor dak- en thuisloze mensen,” geeft Slomp aan.
Druk op maatschappelijke opvang groter en groter
Het Leger des Heils ziet in de dagelijkse praktijk dat de druk op maatschappelijke opvang alleen maar groter wordt. “In de afgelopen drie jaar hebben we meer mensen opgevangen en nog altijd zitten we overvol. De gemiddelde verblijfsduur is ook nog steeds niet verminderd, mensen in de maatschappelijke opvang moeten 13 maanden wachten voordat ze terecht kunnen op een passende woonplek,” geeft Slomp aan. Een andere trend die ook in de ETHOS-telling terugkomt, is het gestegen aantal vrouwen met een vraag voor opvang en hulp. Het Leger des Heils ziet in de eigen opvanglocaties 75% mannen en 25% vrouwen. 1 op de 4 mensen die zich meldt bij de Leger des Heils-opvang is vrouw.
Weinig aandacht en prioriteit leidt tot grotere kwetsbaarheid
Het Leger des Heils vindt het zorgelijk dat er in de politiek en tijdens de verkiezingscampagnes zo weinig aandacht voor dak- en thuisloze mensen is, terwijl dit eigenlijk prioriteit zou moeten hebben. Kwetsbare mensen worden namelijk steeds kwetsbaarder en concrete oplossingen blijven uit zicht. Er worden voor deze groep geen woonplekken gerealiseerd. Er wordt niet gebouwd en er is ook geen sprake van het zoeken naar alternatieven in bestaande bouw. Daar komt bij dat bestaande regelgeving (bijvoorbeeld de kostendelersnorm en het strafbaar stellen van illegaliteit) belemmerend werkt en dakloosheid vergroten. De problemen nemen dus alleen maar toe.
Hoe lossen we dit op?
Volgens het Leger des Heils is er dus een doorbraak nodig om het probleem van dak- en thuisloosheid in Nederland zo snel mogelijk te verminderen en op termijn definitief op te lossen. En dat kan. Andere Europese landen, zoals Finland en Denemarken, maken op dit punt wel grote stappen en ook in ons land is het mogelijk om huisvesting op korte termijn te organiseren. Een doorbraakplan moet volgens het Leger des Heils de volgende elementen bevatten:
1. Tijdelijke huisvesting buiten de maatschappelijke opvang organiseren zodat mensen van de straat kunnen. Denk aan neerzetten van flexwoningen, het benutten van braakliggende terreinen voor tijdelijke huisvesting en transformeren van leegstaand vastgoed naar woonplekken.
2. Het realiseren van 20.000 passende woonplekken. Ook moet er een grotere variatie in woonaanbod komen en moeten hospitaverhuur, woningruil en woningdelen eenvoudiger worden gemaakt.
3. Schaf de kostendelersnorm af. De kostendelersnorm is een boete op samenwonen en zorgt ervoor dat mensen hun huis niet kunnen delen met anderen. Belemmerende regelgeving vergroot dakloosheid.
De kabinetsdoelstelling van 0 dakloze mensen in 2030 lijkt onhaalbaar. Enkel met een doorbraakplan kunnen stappen gezet worden dit doel te halen. Mensen hebben een thuis nodig, sterker nog: ze hebben er recht op! Alleen met een dak boven je hoofd is de verandering van overleven naar leven mogelijk en kunnen mensen weer meedoen.
