Tijdens een bijeenkomst in Nieuwspoort op 4 december heeft de Doorbraakcoalitie Dakloosheid 2030 – bestaande uit het Leger des Heils, Valente, Aedes, de Nederlandse ggz, de Woonbond en Dakloosheid Voorbij! – een dringende oproep gedaan aan de formerende partijen: maak het terugdringen van dakloosheid topprioriteit aan de formatietafel.
De coalitie waarschuwt dat de uitvoering van het Nationaal Actieplan Dakloosheid na drie jaar dreigt vast te lopen, terwijl nieuwe ETHOS-tellingen een forse toename laten zien van het aantal dak- en thuisloze mensen.
De groep dakloze mensen blijkt bovendien veel diverser dan vaak gedacht: een derde is jonger dan 27 jaar, een derde is vrouw en duizenden kinderen missen een veilige woonplek. De druk op maatschappelijke opvanglocaties neemt toe, wachttijden lopen op en steeds meer mensen slapen noodgedwongen in auto’s, garageboxen, vakantieparken of op een bank bij vrienden of familie. Ook neemt de complexiteit van problematiek toe.
Het kan wél
Bestuursvoorzitter van het Leger des Heils, kapitein Harm Slomp, noemt de situatie onhoudbaar: “Er is echt sprake van een crisissituatie. Onze opvanglocaties zitten al langere tijd overvol en mensen wachten gemiddeld dertien maanden op een passende woonplek. Dat mag nooit de norm worden. Als land hebben we afgesproken te streven naar nul dakloze mensen in 2030, maar dan moet er nu echt doorgepakt worden. Het kan wél, als we durven kiezen voor doorbraken.”
Drie voorstellen aan het nieuwe kabinet
De Doorbraakcoalitie vraagt het nieuwe kabinet om drie concrete stappen:
- Verstevig het Nationaal Actieplan Dakloosheid én versterk de uitvoering: maak de minister van Volkshuisvesting coördinerend bewindspersoon voor de aanpak dakloosheid.
- Doorbreek de woningnood: bouw sneller, wees creatief in het realiseren van woonplekken, maak samenwonen makkelijker en zorg voor voldoende betaalbare woningen.
- Voorkom dakloosheid: investeer in bestaanszekerheid en schaf de kostendelersnorm af.
De stem van dakloze mensen aan de formatietafel
In de week voorafgaand aan de bijeenkomst trok het Leger des Heils met een formatietafel het land in, onder meer in Arnhem en Den Haag. Dakloze mensen en voorbijgangers deelden hun ervaringen en verwachtingen van een nieuw kabinet. Hun boodschappen werden vastgelegd en in Nieuwspoort gepresenteerd als signaal richting de politiek.
Ervaringsdeskundige Michael vertelde hoe snel je grip op het leven kunt verliezen: “Zeven jaar geleden was ik bankslaper. Ik had geen verslaving en geen psychische problemen, maar toen mijn relatie stukliep stond ik ineens op straat. Je slaapt op een bank, je weet niet waar je terecht kunt, en zelfs instanties weten het vaak niet. Ik werd van het kastje naar de muur gestuurd. Toen ik ook nog de diagnose nierfalen kreeg, kon ik niet naar het ziekenhuis omdat ik niet verzekerd was. Via Stichting Ontmoeting kreeg ik uiteindelijk een woning. Dat was een wereld van verschil: je wordt weer mens, je telt weer mee. Je kunt je post openen, je kind ontvangen en je schulden onder handen nemen. Dat is wat mensen nodig hebben: menswaardigheid. Zorg dat ervaringsdeskundigen bij instanties worden ingezet. Zij weten wat het betekent om in zo’n situatie te zitten.”
Bestuursvoorzitter Harm Slomp reageerde: “Het verhaal van Michael laat zien hoe het leven stilvalt zodra je dakloos raakt. “We moeten alles op alles zetten om mensen te helpen, maar de politiek is aan zet om te voorkomen dat mensen überhaupt in zo’n uitzichtloze positie terechtkomen.”
Onderzoek naar de voortgang van het Nationaal Actieplan Dakloosheid
In december stuurt het kabinet een voortgangsbrief over de aanpak dakloosheid naar de Tweede Kamer. Daarbij zal ook een onafhankelijk onderzoek naar de voortgang van de aanpak dakloosheid gepubliceerd worden. Dit onderzoek is voortgekomen uit een Kamermotie (Westerveld) uit 2022.
