Vrijwillige schuldhulp in de buurt

In de buurthuiskamer van het Leger des Heils in Goes is budgetvrijwilliger Angelique in gesprek met een bezoeker. Elke dinsdagochtend is hier het inloopspreekuur voor financiële vragen en vrijwillige schuldhulp. 'Sommige mensen komen binnen met dozen vol ongeopende enveloppen.'

Zo’n veertig getrainde budgetvrijwilligers bieden vanuit Goes gratis hulp aan mensen met geldzorgen in de regio De Bevelanden. “Financiële administratie is lastig als je brieven niet begrijpt, de taal niet spreekt of als problemen zich opstapelen. Bezoekers komen hier met allerlei vragen, bijvoorbeeld over belastingaangifte of betalingsregelingen”, vertelt  vrijwilliger Angelique. Naast het wekelijkse spreekuur begeleidt Angelique een aantal vaste cliënten. “Als vrijwilliger heb ik geen tijdsdruk of oordeel, dat verlaagt de drempel. Ik zie cliënten groeien. Zoals een dakloze meneer die weer werk wil gaan zoeken. Ze krijgen stap voor stap de grip terug.” Met kleine handelingen, zoals een telefoontje naar een instantie of met invullen van een formulier, kan al veel bereikt worden, merkt Angelique. Ze gebruikt vaak de Potjescheck: een online tool van Geldfit die laat zien voor welke regelingen mensen in aanmerking komen. “Veel mensen lopen onnodig geld mis.”

Wimke Overbeeke is vanuit het Leger des Heils locatiecoördinator en regiocoördinator Schuldhulpvrijwilligers Zeeland. Zij is het eerste aanspreekpunt voor cliënten. Wimke: “Ik vraag altijd: wat heb je nodig? We stellen een budgetlijst op en daarna gaan de client en vrijwilliger samen aan de slag, bijvoorbeeld met het aanvragen van een betalingsregeling of uitkering.” Het doel is dat mensen na twee jaar weer op eigen benen kunnen staan. “Maar we blijven bereikbaar voor vragen.” Volgens Wimke raken mensen door de complexiteit van het systeem het overzicht kwijt. “Ze krijgen soms hoge boetes, zonder te weten wat ze fout doen. Wij helpen hen de regels te begrijpen en stimuleren hen om zelf weer de verantwoordelijkheid te nemen over hun financiën.” Het resultaat is vooral opluchting. “Een cliënt belde me laatst huilend op, zo dankbaar was ze.” Het succes zit ‘m volgens Wimke in continuïteit: “Mensen met geldzorgen hebben behoefte aan vastigheid en een vertrouwd gezicht.” Samenwerkingen met andere organisaties zijn volgens haar net zo belangrijk. “We hebben warme contacten met organisaties zoals het Armoedefonds, de lokale voedselbank en Stichting Leergeld. In specifieke gevallen kunnen we daardoor fondsen aanschrijven voor bijvoorbeeld een tandarts of opticien. Hier wordt de cliënt uiteindelijk beter van.” 

Het Leger des Heils is een van de zeven partners binnen de Alliantie Vrijwillige Schuldhulp (AVS). De bedoeling van de krachtenbundeling van deze organisaties* is dat mensen met (dreigende) schulden sneller gevonden en geholpen worden. En dat is nodig, want in Nederland leven zo’n 540.000 mensen onder de armoedegrens (CBS, 2023) en één op de drie heeft problematische schulden. Het Armoedefonds stelt zelfs dat 1,7 miljoen mensen het financieel zwaar hebben. Inmiddels is de AVS actief in 319 gemeenten. In 2024 werden zo’n 45.000 mensen geholpen, dankzij de inzet van 21.400 vrijwilligers. “We richten ons op preventie, vroegsignalering, schuldhulp en nazorg. Door samen te werken, kunnen we meer mensen helpen”, legt voorzitter Leo Wijnbelt uit. “We willen naar een situatie waarin iedereen met geldzorgen toegang heeft tot vrijwillige schuldhulp.” 

In de buurthuiskamers van het Leger des Heils ontmoeten mensen uit alle lagen van de samenleving elkaar, ook mensen met financiële zorgen. “Onze buurthuiskamers spelen een belangrijke rol op het gebied van preventie. Bezoekers spreken hier een vertrouwd gezicht. Dat maakt de stap naar formele hulp kleiner”, merkt Dennis Maliepaard, programmadirecteur van Geloven in de Buurt, het programma waarbinnen de buurthuiskamers van het Leger des Heils worden gerealiseerd. De kracht van de AVS zit volgens Dennis in de samenwerking. “Als partners verwijzen we naar elkaar door en wisselen we kennis en ervaringen uit. Gezamenlijk lobbyen we bij de overheid voor betere voorzieningen. Samen kunnen we echt verschil maken.” De aanpak in Goes laat zien hoe eff ectief deze samenwerking kan zijn. “We helpen mensen niet alleen met hun financiële problemen, maar gaan echt naast hen staan. Soms is een klein gebaar het begin van groot herstel.”

* De organisaties in de Alliantie Vrijwillige Schuldhulp (AVS) zijn: Humanitas, Inspraakorgaan Turken in Nederland (IOT), Landelijk Stimuleringsnetwerk Thuisadministratie (LSTA), Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN), SchuldHulpMaatje, Stichting Ocan (Organisatie Caribische Nederlanders) en het Leger des Heils.